اولین و آخرین  مصاحبه رضاشاه

موریس پرنو، روزنامه‌نگار فرانسوی سال۱۹۲۵ میلادی، حوالی سال‌های ۱۳۰۴ و  1305خورشیدی، از راه بغداد و خانقین به ایران سفر کرده و تهران دوره رضاخان را که هنوز شاه نشده و با عنوان سردارسپه حکومت می‌کند، دیده است.
سفر به ایران البته فقط بخش کوتاهی از سیاحت دور و دراز موریس پرنو در آسیاست و او شرح مسافرت‌های طولانی‌اش را در 2جلد با نام‌های «در راه هند» و «در آسیای مسلمان» آورده است.
بخش ایران سفرنامه پرنو را که دو فصل از جلد دوم سفرنامه اوست، کاظم عمادی در سال۱۳۲۴ ترجمه و چاپ کرده و عجیب اینکه فقط همین یک نوبت انتشار را داشته است.
«در زیر آسمان ایران» نکته‌های فراوانی از ایران آن سال‌ها دارد اما از همه مهم‌تر شرح مصاحبه‌­ای است که پرنو با سردارسپه انجام داده و این احتمالا نخستین و آخرین مصاحبه رضاخان آن سال‌ها و رضاشاه آینده باید به‌حساب بیاید.
مصاحبه از صفحه ۲۲ کتاب با این مقدمه آغاز می‌شود: «بعدازظهر یکی از روزهای‌ماه ژوئیه به خانه ییلاقی نخست‌وزیر ایران رفتم... چند دقیقه‌ای در کفش­‌کن زیر چادر ساده‌­ای منتظر شدم که پس از آن مرا به چادر دیگری بردند. این چادر با گرانبهاترین قلاب‌دوزی‌های ایرانی و هندی تزئین شده بود. سردار سپه با جامه سرتیپی و سربرهنه جلوی میز گردی نشسته و تسبیح کهربایی به‌دست چپش گرفته بود. چشم‌هایش در این حال روی قطب­‌نمایی که روی میز قرار داشت خیره شده بود...». 
پس از مختصری تبادل تعارفات، مصاحبه آغاز می‌شود و نخستین سؤال پرنو این است:
خاطر حضرت اشرف مستحضر است که مصاحبه‌های من با سیاستمداران ایران اغلب در موضوع کشاورزی و زندگانی روستائیان بوده است. از آنچه به من گفته­‌اند چنین نتیجه گرفتم که ایران در عین اینکه یک کشور کشاورزی است...
سردار به‌شدت سخنم را قطع کرده و گفت:‌ اشتباه می‌کنید! توسعه کشاورزی و زندگانی دهقانان از مسائلی نیست که مورد غفلت ما باشد اما قدری به ثروت‌های زیرزمینی ما توجه کنید. ما زغال‌سنگ و نفت به اندازه وفور داریم. تمام کوشش‌های حکومت من مصروف بر این خواهد شد که ایران را به یک کشور صنعتی تبدیل کند و اساسا اقتصاد ملی ما را بر پایه صنعت استوار نماید...
اما این اصلاح که والاحضرت همه مساعی خود را در این راه به‌کار خواهند برد آیا مستلزم تغییرات عمیقی در روش زندگی ایرانیان نیست؟ به من گفته­‌اند که هم‌اکنون قریب ربع سکنه ایران هنوز در حال صحرانشینی است.
سردار جواب داد: بلی حقیقت دارد.
و آیا این مسئله یک مانع جدی نه‌تنها در برابر صنعتی کردن ایران بلکه در تنظیم زندگی دهقانان که نخستین گام به سوی ترقی است ایجاد نمی‌کند؟
پیش از آنکه دهقانان به‌صورت کارگر درآیند ما سعی خواهیم کرد که آنها را از راه مدرسه و تحصیل و تلقین فکر نظم و آرامش و انضباط برای روش جدید زندگی آماده کنیم... این نکات اصلی برنامه من‌است:‌ تخته قاپوکردن عشایر و تامین نیازمندی‌های کشاورزی به‌وسیله آنها و ایجاد یک دسته خرده مالکین از آنها. سپس در موقع مناسب جلب قسمتی از سکنه دهات به سوی شهرستان‌ها و تامین عده­‌ای کارگران صنعتی از میان آنها...
مصاحبه پرنو و شرح حضور 6هفته‌ای او در آن سال‌های تهران خواندنی است. به امید ترجمه کامل سفرنامه او.